Tại sao bơm chân không trên ô tô bị yếu? 5 dấu hiệu nhận biết sớm
Nội dung chính
Bơm chân không trên ô tô là gì?
Bơm chân không là một bộ phận không thể tách rời trong hệ thống điều khiển, giúp tạo ra lực chân không để hỗ trợ các hệ thống trên xe và hệ thống phanh.
Đây là thiết bị giúp tạo ra áp suất chân không âm để vận hành các cơ bộ phận cần trợ lực như: phanh, van điều khiển khí thải (EGR), hệ thống turbo tăng áp (VGT) và nhiều động cơ khác.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm chân không trên ô tô
1. Cấu tạo:
Tùy vào từng dòng xe và loại động cơ khác nhau thì bơm chân không có thể được thiết kế theo các dạng như sau:
- Bơm cánh gạt: thường dùng trên xe động cơ diesel. Dùng để tạo chân không phục vụ hệ thống phanh trợ lực (brake booster), van EGR, và một số hệ thống khác. Thường được gắn trực tiếp vào trục cam hoặc trục khuỷu.
- Bơm piston: ít phổ biến hơn, dùng trong một số hệ thống yêu cầu áp suất cao.
Cấu tạo cơ bản của bơm chân không ô tô gồm:
- Vỏ bơm: Là phần thân bảo vệ cấu trúc bên trong, thường làm từ hợp kim nhôm
- Bộ truyền động: Truyền lực từ trục cam, trục khuỷu hoặc dây đai để vận hành bơm
- Cơ cấu tạo chân không: Gồm cánh gạt (trên bơm cánh gạt) hoặc màng cao su (trên bơm màng), tùy thiết kế
- Đường ống hút chân không: Dẫn chân không đến hệ thống phanh hoặc các thiết bị khác
- Van một chiều: Giữ áp chân không ổn định và chống rò rỉ
2. Nguyên lý hoạt động
Bơm chân không trên ô tô thường được chuyển động từ trục cam của động cơ. Khi trục cam quay cơ cấu bên trong bơm chân không sẽ tạo ra vùng áp suất thấp, hút không khí khỏi các đường ống chân không. Nguồn chân không này sẽ giúp hệ thống trợ lực phanh hoạt động một cách hiệu quả và cung cấp áp suất cần thiết cho các bộ phận như van EGR, turbo điều khiển bằng chân không hoặc hệ thống điều khiển khí thải.
Tại sao bơm chân không trên ô tô lại quan trọng
-
Hệ thống phanh trợ lực: Là nơi dễ thấy nhất ảnh hưởng từ bơm chân không
Khi bơm hỏng sẽ dẫn đến lực hút yếu từ đó trợ lực của phanh bị giảm dẫn đến:
– Lực phanh bị giảm thấy rõ
– Phải đạp phanh sâu hơn
– Cảm giác chân phanh nặng
-
Một số xe còn sử dụng bơm chân không để điều khiển: Turbo VGT, van EGR, điều hòa,…
Turbo VGT (Variable Geometry Turbo):
– Loại turbo này thường điều khiển cánh biến thiên bằng bộ actuator chạy bằng chân không, đặc biệt ở các xe sử dụng bộ điều khiển khí nén chân không thay vì điện tử
– Bơm chân không cung cấp áp suất âm để điều khiển VGT
Van EGR (Exhaust Gas Recirculation):
– Trên nhiều dòng xe diesel, van EGR điều khiển bằng actuator dùng chân không
– Thiếu áp suất chân không van sẽ không mở đúng từ đó lỗi khí xả và mất công suất
Hệ thống điều hòa, điều chỉnh hướng gió:
– Ở một số loại xe như Toyota, Ford, GM đời cũ và một số xe thương mại, việc chuyển hướng gió cửa gió cabin thì sử dụng van chân không hoặc màng hút thay vì motor điện
-
Một lỗi nhỏ của bơm cũng có thể kéo thưo hàng loạt lỗi liên quan đến vận hành và tiêu hao nhiên liệu:
– Bơm chân không yếu dẫn đến trợ lực phanh kém, từ đó lái xe phải dùng lực nhiều hơn, khó kiểm soát điều đó gây mất an toàn cho người lái
– Turbo hoặc EGR không vận hành đúng sẽ dẫn đến áp suất sai, hòa khí không tối ưu gây tiêu hao nhiên liệu, khói đen
– Hệ thống HVAC không đổi gió được gây ảnh hưởng đến trải nghiệm lái
Vì vậy, một lỗi nhỏ ở bơm cũng có thể kéo theo loạt lỗi liên quan đến vận hành và tiêu hao nhiên liệu.
Dấu hiện nhận biết bơm chân không trên ô tô bị hỏng
Khi bơm chân không gặp sự cố xe thường xuất hiện những dấu hiệu sau:
| Dấu hiệu | Giải thích |
| Đạp phanh nặng | Bơm chân không cung cấp áp suất âm cho trợ lực phanh, nếu bơm yếu hoặc hỏng, lực hút sẽ giảm → trợ lực giảm → đạp phanh rất nặng. |
| Tiếng rít hoặc tiếng hú nhỏ ở khoang máy | Dấu hiệu rò rỉ chân không có thể từ ống hút, ống chân không, màng van, hoặc bơm bị nứt gioăng. Tiếng rít thường là âm thanh hút gió từ chỗ rò rỉ |
| Đèn báo lỗi động cơ sáng (Check Engine) | Nhiều hệ thống như van EGR, turbo VGT, van điều khiển khí xả… dùng actuator chân không. Thiếu chân không → hoạt động sai → báo lỗi hệ thống khí thải hoặc turbo |
| Giảm công suất động cơ | Nếu turbo VGT điều khiển bằng chân không, bơm yếu → không mở đúng cánh turbo → tăng áp kém → công suất giảm rõ rệt. |
| Rò rỉ dầu ở bơm | Bơm chân không kiểu cơ khí hoặc màng (dạng quay hoặc piston) có thể bị mòn gioăng, rò dầu. Đây là dấu hiệu vật lý rõ ràng cần thay bơm hoặc đại tu. |
Kết luận: Động cơ GDI (Gasoline Direct Injection) phun xăng trực tiếp vào buồng đốt, các cửa nạp luôn đóng kín, nên không tạo áp suất âm trong cổ hút như động cơ MPI cũ. Vì thế bơm chân không là bắt buộc cho các hệt thống như trợ lực phanh, EGR, turbo điều khiển khí nén
Nguyên nhân khiến bơm chân không trên ô tô bị hỏng
- Không bảo dưỡng định kỳ
- Gioăng phớt bị mòn, lão hóa
- Bụi bẩn, cặn dầu gây kẹt cánh gạt
- Ống chân không bị rạn nứt
- Van 1 chiều hỏng gây rò rỉ
Hướng dẫn kiểm tra bơm chân không trên ô tô tại nhà
Bạn có thể kiểm tra sơ bộ qua các bước sau:
- Thử chân phanh: Khi động cơ đang tắt, hãy đạp chân phanh vài lần rồi nổ máy. Nếu chân phanh nhẹ đi rõ rệt thì bơm vận hoạt động bình thường
- Quan sát âm thanh: Tiếng rít bất thường là dấu hiệu cần kiểm tra ống hoặc thân bơm
- Kiểm tra dầu bị rò rỉ: Quan sát nhìn xung quanh khu vực bơm xem có vết dầu loang không
- Dùng đồng hồ đo áp suất chân không: Kiểm tra áp suất hút của bơm thường là 0.6 – 0.9 bar
Hướng dẫn bảo dưỡng bơm chân không đúng cách
- Nên bảo dưỡng định kỳ: Khoảng 20.000 – 30.000km/lần
- Làm sạch lọc khí hoặc thay mới nếu tắc
- Kiểm tra định kỳ các đường ống chân không
- Không tự ý tháo bơm nếu không có kinh nghiệm, vì rất dễ làm sai vị trí cánh gạt hoặc gây kẹt bơm
Kết luận: Bơm chân không trên ô tô nhỏ mà “có võ” đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu suất xe. Đừng chờ đến khi “đạp phanh không ăn” hay máy kêu lớn rồi mới nghĩ đến kiểm tra. Hãy bảo dưỡng đúng hạn, chọn đúng loại bơm, đúng chiều gió và lắp đặt đúng kỹ thuật để tránh mất tiền oan
Bạn đang gặp lỗi tương tự? Hãy liên hệ bộ phận kỹ thuật HCTECH để kiểm tra, vệ sinh, thay thế linh kiện nhanh chóng, chính hãng
HCTECHNO – Chúng tôi là đơn vị chuyên cung cấp và tư vấn giải pháp bơm hút chân không cho hàng trăm doanh nghiệp tại Việt Nam, với các cam kết:
- Đầy đủ phụ tùng & linh kiện chính hãng
- Hướng dẫn bảo trì miễn phí sau khi lắp đặt
Vì vậy, hãy là người mua thông thái: tìm hiểu kỹ, tham khảo chuyên gia và lựa chọn đơn vị uy tín như HCTECHNO để được hỗ trợ trọn gói từ tư vấn đến hậu mãi.
Top 3 bơm hút chân không vòng dầu tốt nhất 2025 – So sánh chi tiết & nên chọn loại nào?
Bơm hút chân không vòng dầu là lựa chọn không thể thiếu trong các ngành sản xuất như bao bì, y tế, điện tử, sản xuất gạch tuynel,… Nhưng giữa hàng chục thương hiệu, đâu là model đáng mua nhất năm 2025? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn so sánh chi tiết 5 dòng […]
Áp Suất Bơm Becker VTLF Bao Nhiêu Là Chuẩn? Cách Kiểm Tra Nhanh Chóng
Becker VTLF là dòng bơm khô (dry running rotary vane vacuum pump), được thiết kế để hoạt động liên tục trong công nghiệp nổi tiếng với công nghệ cánh gạt carbon (carbon vanes) tự bôi trơn. Dòng bơm Becker VTLF được sử dụng rộng rãi trong các ngành như: sản xuất linh kiện điện tử, nghiên […]
5 sai lầm thường gặp khi mua bơm hút chân không – bạn có đang mắc phải?
Bơm hút chân không là thiết bị quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp từ thực phẩm, y tế đến điện tử và sản xuất bao bì. Tuy nhiên, khi chọn mua bơm hút chân không, thường gặp phải những sai lầm khiến thiết bị nhanh hỏng, hiệu suất kém hoặc tốn chi phí duy […]
Tìm hiểu về phớt bơm chân không: bộ phận quan trọng trong ứng dụng công nghiệp
Phớt bơm chân không là một bộ phận cực kỳ quan trọng trong việc duy trì hiệu suất và độ bền của bơm hút chân không, vốn được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp. Các phớt này được thiết kế nhằm ngăn ngừa sự rò rỉ của không khí hoặc chất […]
Máy bơm chân không kêu to và giải pháp khắc phục hiệu quả
Máy bơm chân không công nghiệp là những thiết bị cơ khí quay, do đó trong quá trình vận hành có thể phát ra tiếng ồn. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy tiếng ồn từ máy bơm tăng lên bất thường, rất có thể nguyên nhân đến từ việc máy bị nhiễm bẩn hoặc một […]
